Ruma je gradsko naselje u opštini Ruma u Sremskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 32229 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 28582 stanovnika).
Ime
Pitanje značenja imena Ruma za sada nije rešeno. Najverovatnije se radi reči orijentalnog porekla koja je u ove krajeve došla sa Turcima, ali se ne isključuje i mogućnost da datira iz još starijih vremena.
Naselje sa imenom Ruma prvi put se pominje u Sremskom defteru iz 1566/7. godine. Ruma je tada bila selo srednje veličine, razbacano duž obala Borkovačkog potoka. Stanovnici su bili Srbi, koji su se bavili zemljoradnjom i stočarstvom, a turskim vlastima plaćali porez.
Geografija
Ruma se nalazi u blizini južnih obronaka Fruške gore, na nadmorskoj visini od 111 metara. Karakterišu je ravničarska konfiguracija terena, plodna zemlja i pitomi pejzaži centralnog Srema.
Nedostatak većeg vodenog toka uspešno su nadoknađivala tri rumska potoka (koji su našli mesto i u grbu grada), a sedamdesetih godina je u neposrednoj blizini Rume izgrađeno i jedno veštačko jezero.
Istorija
Nastanak
Počeci organizovanog života ljudskih zajednica na široj teritoriji Rume, datiraju još iz praistorije. O tome svedoče brojni arheološki nalazi praistorijskih naselja, od kojih je svakako najznačajniji arheološki lokalitet Gomolava kod sela Hrtkovci u rumskoj opštini. Prvi poznati stanovnici ovih krajeva bili su pripadnici raznih ilirskih i keltskih naroda (Amantini, Breuci, Skordisci...).
Na razmeđu dve ere, kao vesnik novog doba, u Srem je po prvi put došla rimska osvajačka vojska. Tokom godina, sve brojniji vojni logori na ovom području, polako su se pretvarali u naselja. Domorodačko stanovništvo je postepeno gubilo svoja etnička obeležja i prihvatalo rimsku kulturu. Srem je postao jedna od najvažnijih pograničnih rimskih pokrajina, sa Sirmijumom kao jednom od prestonica Rimskog carstva i zavičajem nekoliko rimskih careva (Decije Trajan, Maksimijan, Aurelijan, Prob...). Na teritoriji Rume se nije nalazilo neko veće rimsko naselje, ali je zato konstatovano više poljoprivrednih imanja, tzv. vila rustika (villae rusticae).
U vreme Seobe naroda (od III veka pa nadalje) razni germanski narodi, zatim Huni, Avari i Sloveni uništili su rimsku kulturu na ovom tlu. Više vekova nakon toga Srem je postao poprište sukoba Franaka, Bugara, Vizantije i Mađara, koji su svaki na neko vreme držali Srem pod svojom vlašću.
Grad Ruma
Posle mira u Požarevcu 1718. godine, deo Srema u kojem se nalazila i Ruma za narednih 200 godina pripao je Habzburškoj monarhiji. Kada je 1745. godine u Sremu uspostavljena Vojna Krajina, kojoj je pripala i Mitrovica, baron Marko Pejačević je odlučio da izgradi novo sedište svog vlastelinstva. Opredelio se za teren u neposrednoj blizini sela Rume. Tako je 1746. godine na mestu današnje Rume počelo da niče novo urbano naselje, sa širokim i pravim ulicama, koje su se sekle pod pravim uglom.
Prvi stanovnici su bili Srbi - iz okolnih mesta i sela Rume, kao i Nemci - doseljenici iz Nemačke. Iako su se bavili različitim zanimanjima - od zemljoradnje do zanatstva i trgovine - svi stanovnici su bili slobodni ljudi, što je za ono vreme bila značajna privilegija. Takođe, i sama Ruma je imala status slobodne varoši - Trgovišta, sa pravom na održavanje nekoliko godišnjih vašara i nedeljnih pijaca. Već 1747. godine (10. oktobra) održan je prvi vašar u Rumi uz učešće velikog broja trgovaca i zanatlija sa svih strana. 1. januara 1749. godine baron Marko Pejačević, na skupštini meštana, dao je Rumi tzv. „Slobodnicu”, kojom je ona i zvanično postala privilegovano naselje, sa svojim grbom i pečatom. Svaki punoletni stanovnik Rume dobijao je građansko pismo, kojim je uvrštavan u red rumskih građana, sa svim pravima i obavezama koje su iz toga proisticale.
XX vek
Period uoči Prvog svetskog rata bilo je vreme ubrzanog privrednog i društvenog razvoja grada. Ruma dobija izgled pravog gradskog naselja. Mnogi planovi su, međutim, ostali nerealizovani izbijanjem Prvog svetskog rata. Tada su se mnogi Rumljani našli u ratu koji ih je vodio protiv njihove slovenske braće, te su zato masovno napuštali vojsku ili izbegavali mobilizaciju. Neposredno po završetku rata, u Rumi je 24. novembra održana skupština, na kojoj su se delegati iz celog Srema izjasnili za prisajedinjenje Srema Srbiji.
Trend razvoja, donekle usporen u ratnim godinama, nastavljen je tokom 20-tih i 30-tih godina ovog veka. Otvaraju se trgovine, zanatske i manufakturne radionice, osnivaju se banke, otvaraju bioskopi, u nekoliko štamparija se štampaju knjige i novine koje prate politički, privredni, kulturni i sportski život grada. Iako je Ruma po svoj ekonomskoj snazi (najveća žitna pijaca u Kraljevini Jugoslaviji) i kulturnom nivou njenih žitelja već odavno spadala u red gradova, zvanično je taj status dobila tek 1933. godine.
Drugi svetski rat Ruma je dočekala kao jedno od središta nemačke nacionalne manjine u Vojvodini. Ulaskom nemačke vojske u Rumu, aprila 1941. godine, u gradu je ostanovljena okupatorska vlast. Uprkos tome mnogi Rumljani su se nalazili, najpre na obližnjoj Fruškoj gori, a kasnije i širom zemlje, dajući svoj doprinos antifašističkoj borbi. Oslobođenje grada, 27. oktobra 1944. godine, Ruma je dočekala sa znatno smanjenim brojem stanovnika, jer je veći deo pripadnika nemačke nacionalne manjine uoči oslobođenja napustio grad.
Demografija
U naselju Ruma živi 25987 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,3 godina (37,8 kod muškaraca i 40,6 kod žena). U naselju ima 10891 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,95.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
