Bela Crkva je gradsko naselje u opštini Bela Crkva u Južnobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 10675 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 11634 stanovnika).
Istorija
Osnivanje Bele Crkve se pripisuje grofu Mersiju, prvom guverneru Banata, posle proterivanja Turaka. On je naredio kolonizaciju, tako da je u periodu od 1725. do 1727. naseljeno prvih 200-300 Nemaca iz Franačke i Hesena.
Grad Bela Crkva kao kulturni, privredni i politički centar ovog područja osnovan je 1717. godine. Pre svega, bio je kuturni centar predodređen za razvoj vinogradarstva. 1926. godine 70% stanovništva Južnog Banata bavilo se vinogradarstvom. Voćarstvo i zemljoradnja bili su intenzivno razvijani. Vino, rakija, liker i konjak bili su proizvodi koji su se izvozili po celoj Evropi. Upravo je struktura podneblja stvorila uslove da Banat postane najveći proizvođač svilenih buba.
U Beloj Crkvi je 1876. godine bilo pet fabrika svile, uspešno su radile i fabrike cigle i crepa, konjaka i likera, parna strugara, fabrika prehrambenih proizvoda, kože, mlinska industrija, majdana za bagerovanje šljunka, tri fabrike sodne vode, štamparije i veštačko gradinarstvo. Razvijalo se cvećarstvo, a već 1931. godine u Beloj Crkvi je radilo 349 zanatskih udruženja, a bilo je i 392 radnje. Bela Crkva spada u red vojvođanskih gradova u kome je do današnjih dana sačuvan veliki broj objekata kulturno-istorijskih vrednosti.
Najznačajniji objekti nastali su krajem XVIII veka, a sagrađeni su u baroknom stilu. Od baroknih zgrada najznačajnije su rimokatolička i pravoslavna crkva, zgrada opštine, dom vojske, vatrogasni dom i ostale zgrade. Glavnu fizionomiju grada daju objekti sazidani i rekonstruisani u stilu bečke secesije, tako da je Bela Crkva po tome karakteristična. U Beloj Crkvi je marta 1942. godine osnovana nemačka 7. SS dobrovoljačka brdska divizija Princ Eugen.
Geografija
Belocrkvanska kotlina spuštena je između Vršačkih planina na severu, do Dunava na jugu i Karpatskih planina na istoku. Ona je otvorena prema zapadu - Panonskoj niziji, zbog čega u odnosu na nju predstavlja njen poveći zaliv. Vetrovi su u kotlini navejali les i pesak. Les pokriva sve niže predele kotline, dok je pesak navejan na zapadnoj strani u obliku dugačkih dina u pravcu jugoistok-severozapad. Ovaj pesak odvaja Belu Crkvu od Deliblatske peščare. Bela Crkva se nalazi u centralnom delu proširenja reke Nere naslanjajući se na njen severni, viši obod, a južnije spušta se u vlažnu i barovitu Nerinu dolinu. Ovo više zemljište vrlo je pogodno za vinogradarske kulture, a ostalo zemljište za zemljoradnju. Kao tle nekadašnjeg Panonskog mora, ovo zemljište ima veliki privredni značaj. Zemljište oko Bele Crkve pruža povoljne uslove za razvoj vinogradarstva i voćarstva. Zbog tako pogodnih uslova, kotlina je gusto naseljena. Bela Crkva leži u toj plodnoj i vinorodnoj kotlini na nadmorskoj visini od 89.5 m.
Belocrkvanska opština prostire se na 353 km² površine. Ima oko 21.500 hektara oranice. Ostali deo zemljišta čine: livade, pašnjaci, vinogradi, voćnjaci, šume i drugo.
Kroz belocrkvansku kotlinu protiču reke Karaš i Nera a preseca je i kanal Dunav - Tisa - Dunav. Nera je leva i najmanja pritoka Dunava. Ona izvire u Rumuniji a u našu zemlju ulazi kod sela Kusića. Od tog mesta pa do ušća u Dunav, Nera predstavlja graničnu reku prema Rumuniji u dužini od 27 km.
Opština, pored Bele Crkve, obuhvata i sledeća naselja i sela:
Banatska Palanka
Stara Palanka
Banatska Subotica
Vračev Gaj
Grebenac
Dobričevo
Dupljaja
Jasenovo
Kajtasovo
Kaluđerovo
Kruščica
Kusić
Crvena Crkva
Češko Selo
Klima
Bela Crkva i okolina imaju umereno kontinentalnu klimu koju karakterišu duga i topla leta, nešto hladnija, a ponekad hladna i snegovita zima, kraća proleća i toplija jesen. Klimi ovog kraja posebnu specifičnost daje košava. To je jak, suv i slapovit vetar koji duva i do tri nedelje. Košava je jugoistočni vetar koji duva u pravcu severozapada. Osim košave dosta često duva severac i severozapadni vetar. Severac je hladan vetar i najčešće duva zimi, a severozapadni vetar donosi kišu.
Turizam
U okolini Bele Crkve postoji šest većih i više manjih veštačkih jezera, nastalih ekcploatacijom šljunka. Jezera su različite veličine i dubine a iz najvećeg se još uvek vadi šljunak, tako da se njegova površina povećava. Jezera čine dobru osnovu za razvoj letnjeg kupališnog i sportsko-rekreativnog turizma, kao i sportskog ribolova. U samom gradu nalazi se "Gradsko jezero" koje ima uređenu plažu, auto-kamp, restoran, bungalove... U blizini Vračev Gaja nalazi se "Vračevgajsko jezero" koje je ambijentalno lepo uređeno i pogodno je za kampovanje.
Demografija
U naselju Bela Crkva živi 8500 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,1 godina (36,9 kod muškaraca i 41,0 kod žena). U naselju ima 3899 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,71.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
