Pančevo (mađ. Pancsova, tur. Pançova, nem. Pantschowa, rum. Panciova, slovački: Pančevo) je grad u Banatu, na Tamišu. Teritorijalno gledano, Pančevo je sedište istoimene opštine kao i Južno-Banatskog okruga (Vojvodina, Srbija). U samom gradu živi 76.654 ljudi, na području opštine 130.280. Zajedno sa prigradskim naseljem Starčevo grad Pančevo po poslednjem popisu iz 2002. godine broji 84.702 stanovnika.
Istorija
Najstariji naziv naselja koje se nalazilo na mestu današnjeg Pančeva, na ušću Tamiša u Dunav, jeste Panuka. Zbog čestih promena gospodara (Rimljani, Kelti, Huni, Avari, Sloveni, Mađari, Tatari, Turci, Nemci) često se menja i naziv ovog strategijsko važnog mesta. Od Panuke postaje Panucea ili Panuča u 10. veku, Bansif u 12. veku, u 15. veku Pančal i Pensej, u 17. veku Pajčova ili Panziova i Bančova čak i u ranom 18. veku kao Čomva. Prvi put se u istoriji pominje kao grad, trgovačka varoš, 1153. godine koju između ostalih naseljavaju i Grci, naravno zbog trgovine. U 15. veku ga zauzimaju Turci i drže ga pod svojom vlašću do 1716. godine. Pod Austro−Ugarskom nosi ime Čomva pa onda Pančova, a od 1918. godine Pančevo.
U srednjem veku Pančevo je pripadalo kovinskoj županiji. Posle Požarevačkog mira i oslobođenja od Turaka (1716.) godine, ceo Banat ulazi u sastav Austro-Ugarske monarhije kao autonomna oblast pod nazivom Tamiški Banat. Tada počinje naglo naseljavanje ovih krajeva. Veliki broj srpskih porodica doseljava se u Pančevo iz Temišvara i okoline, a doseljavaju se i Nemci iz Franačke. Od 1716. do 1764. Pančevo je bilo komorsko, a od 1764. do 1794. vojno-graničarsko trgovište. 1848/49 Pančevo je mnogo stradalo tokom revolucije. 1873. postalo je municipalni grad. U drugoj polovini tog veka počinje u Pančevu u većoj meri naseljavanje Mađara. 8.11. 1918. ušla je u Pančevo srpska vojska.
31.1. 1921. godine imao je 19.362 stanovnika od kojih je bilo; Srba 9.422, Mađara 887, Nemaca 7.237, Jevreja 600; pravoslavnih 9.874, katolika 6.350, evangelista 2.500.
U blizini Pančeva nalazi se i Srpski pravoslavni manastir Bavanište sa kraja XVI veka koji je posvećen rođenju Bogorodice.
Privreda
Stanovništvo Pančeva bavi se pretežno ratarstvom, ali je vrlo lepo zastupljen zanat i trgovina, naročito stokom i hranom. Industrija je takođe znatna, naročito svilarska. U Pančevu su dve pravoslavne crkve; starija (Vaznesenska) sa templom, koju je radio Konstantin Danil, i nova (Uspenska) u vizantijskom stilu, sa slikarskim i ornamentalnim radovima Uroša Predića, St. Aleksića i Markovića. U Pančevu ima gimnazija, trgovačka akademija, muška i ženska građanska škola i aerodrom internacionalnog društva za vazdušni saobraćaj.
Nakon Prvog svetskog rata, pančevačka industrija doživljava svoju drugu mladost i postaje jedan od industrijskih giganata bivših Jugoslavija. Otvaraju se mnogobrojne fabrike koje zapošljavaju na desetine hiljada radnika iz Pančeva , Beograda i okolnih mesta iz skoro celog južnog Banata.
Telefonski pozivni broj za Pančevo je 013, a poštanski broj (od 1974. do 2005. godine) 26000, automobilska oznaka je "PA" (prva dva slova imena grada pisano latinicom).
Kultura i obrazovanje
Sa pančevačkim svakodnevnim životom je povezan, kroz istoriju, veliki broj poznatih ličnosti iz sveta politike, nauke, kulture i stvaralaštva što rođenjem, što boravkom ili stvaralaštvom. Među njima su Prota Vasa Živković, Jovan Jovanović Zmaj, Mihajlo Pupin, Đorđe Vajfert, Uroš Predić, Jovan Bandur, dr. Kosta Milutinović, Isidora Sekulić, Miloš Crnjanski, Milan Ćurčin, Stojan Trumić, Božidar Jovović, Slobodanka Šobota, Tomislav Suhecki, Pal Dečov, Milenko Prvački, Miroslav Antić, Vasko Popa, Milorad Pavić, Nikola Rackov, Dobrivoje Putnik, glumac Miroslav Žužić, balerina Ašhen Ataljanc i mnogi drugi.
Informativne novine Pančevac su osnovane 1869. godine, a pokrenuo ih je Jovan Pavlović.
Pančevo ima nekoliko osnovnih škola i to su OŠ Đura Jakšić, OŠ "Miroslav Antić-Mika", OŠ "Jovan Jovanović Zmaj", OŠ "Stevica Jovanović", OŠ "Olga Petrov", OŠ "Isidora Sekulić", OŠ "Sveti Sava", OŠ "Branko Radičević". Pored osnovnih škola postoje i gimnazija "Uroš Predić",SMŠ "Jovan Bandur", srednjo hemijska HTTŠ, srednja medicinska škola, srednja mašinska i elektrotehnička škola, ekonomska, zanatska, škola učenika u privredi ŠUP, Radnički univerzitet
Od proleća 2005. Pančevo je dobilo Pravni Fakultet i Fakultet humanističkih nauka, koji su u sastavu Internacionalnog univerziteta u Novom Pazaru. Pančevo je tako postalo jedini grad na Balkanu u kojem su locirane studije hebrejskog (jevrejskog) jezika i književnosti.
Karneval
Pančevački karneval spada u urbani tip karnevala, a svečano otvaranje manifestacije tradicionalno započinje gradonačelnikovom predajom ključeva grada maestru Pančevačkog karnevala, što simbolično označava da gradom tih dana vladaju karnevalisti. U programu karnevalskih svečanosti su i program dobrodošlice inostranim i domaćim gostima, smotra mažoretkinja, predstavljanje grupa iz inostranstva, koncerti na nekoliko bina, kao i drugo u okviru pratećeg programa „karneval u srcu grada” u brojnim kafićima i restoranima maskirane DJ večeri, karnevalske žurke, tematske izložbe, šou klovnova, samba plesačice, spektakularni vatromet itd.
Sport
Takođe se osnivaju mnogobrojna sportska društva, iz svih grana sportova (fudbal-FK Dinamo, košarka, rukomet, odbojka, vaterpolo, veslanje, atletika, šah, hokej na travi, ragbi, džudo, karate, boks... gde su se pojavili i razvili asovi internacionalnog nivoa kao na primer, neki od najpoznatijih, Julije Bauer (atletika), Obrad Sretenović, Branislav Petrić i Karolj Lajko (boks), Stevan Bena (fudbal), Branislav Pokrajac (rukomet), braća Vladimir i Ilija Jorga (karate), Nađa Higl (plivanje).
Na osnovu uredbe Vlade republike Srbije i dvanaest pančevaca je našlo mesto među zaslužnim sportistima, sportisti koji su dali poseban doprinos za afirmaciju sporta u Srbiji i osvajali madalje na olimpijskim igrama, evropskim i svetskim prvenstvima. To su: Zoran Gajić (odbojka), Magdalena Herold (streljaštvo), Milenko Topić (košarka), Olivera Kecman (rukomet), Biljana Balać (rukomet), Bogosav Perić, Dejan Perić, Milan Krstić, Nadežda Abramović-Stanojević (rukomet), Leposava Ninković-Spasić (rukomet), Miroslav Jočić (džudo) i Slavko Stanišić (džudo).
Demografija
U naselju Pančevo živi 62516 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,3 godina (38,0 kod muškaraca i 40,5 kod žena). U naselju ima 27890 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,75.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
